Mudanças climáticas e agenda de adaptação nas cidades brasileiras

AutorFabiana Barbi, Fernando Cardozo Fernandes Rei
CargoPesquisadora de Pós Doutorado Universidade Estadual de Campinas - UNICAMP (Brasil)/Professor Associado do Programa de Doutorado em Direito Ambiental Internacional Universidade Católica de Santos (Unisantos) (Brasil)
Páginas1-34
REVISTA CATALANA DE DRET AMBIENTAL Vol. XII Núm. 1 (2021): 1 - 34
- Estudi -
https://doi.org/10.17345/rcda3047
MUDANÇAS CLIMÁTICAS E A AGENDA DE ADAPTAÇÃO NAS CIDADES
BRASILEIRAS1
CLIMATE CHANGE AND THE ADAPTATION AGENDA IN BRAZILIAN CITIES
FABIANI BARBI
Pesquisadora de Pós Doutorado
Universidade Estadual de Campinas - UNICAMP
(Brasil)
fabarbi@gmail.com
FERNANDO CARDOZO FERNANDES REI
Professor Associado do Programa de Doutorado em Direito Ambiental
Internacional
Universidade Católica de Santos (Unisantos)
(Brasil)
fernandorei@unisantos.br
Fecha de recepción: 24 de febrero de 2021 / Fecha de aceptación: 17 de mayo de 2021
RESUMO: As cidades e áreas urbanas são cada vez mais reconhecidas como
arenas estratégicas para ações de mudança climática. Esse trabalho analisa como
1 Esse trabalho contou com o financiamento do Programa Nacional de Pós-Doutorado
PNPD/Capes e apresenta resultados da pesquisa de pós-doutorado realizada no Programa de
Pós-Graduação Stricto Sensu em Direito da Universidade Católica de Santos.
F. Barbi & F.C. Fernandes Rei RCDA Vol. XII Núm. 1 (2021): 1 - 34
2
as cidades brasileiras estão respondendo aos riscos das mudanças climáticas em
termos de estratégias políticas de adaptação. Foi realizado um levantamento das
cidades que possuem políticas climáticas aprovadas e dos planos de adaptação
aos impactos das mudanças climáticas publicados no Brasil. A partir desses
dados, foram extraídas e analisadas as principais variáveis que impulsionaram
essas estratégias climáticas, com foco nos agentes e arranjos institucionais. Os
resultados apontaram duas fases de ação climática para adaptação nas cidades
brasileiras: na primeira, destaca-se a atuação das redes transnacionais de
municípios, que trouxeram a questão climática para agenda política municipal e
impulsionaram a capacidade de governança das mudanças climáticas dos
governos locais brasileiros. Elas incitaram a formação dos comitês e fóruns
municipais, que tiveram um papel fundamental na elaboração e aprovação das
políticas climáticas. Na segunda fase, a ação adaptativa nas cidades tem se dado
principalmente a partir do conhecimento acerca dos riscos climáticos nas
localidades.
RESUM: Les ciutats i les zones urbanes són cada vegada més reconegudes com
a escenaris estratègics per a accions de canvi climàtic. Aquest treball analitza com
les ciutats brasileres responen als riscos del canvi climàtic en termes d’estratègies
d’adaptació política. Es va dur a terme una enquesta de ciutats amb polítiques
climàtiques aprovades i plans per adaptar-se als impactes del canvi climàtic
publicada al Brasil. A partir d’aquestes dades, es van extreure i analitzar les
principals variables que van impulsar aquestes estratègies climàtiques, centrant-se
en els agents i en els arranjaments institucionals. Els resultats apunten a dues
fases de l’acció climàtica per a l’adaptació a les ciutats brasileres: en la primera,
destaca l’actuació de les xarxes transnacionals de municipis, que va portar el tema
climàtic a l’agenda política municipal i va impulsar la capacitat de governança del
canvi climàtic dels locals brasilers. governs. Van fomentar la formació de comitès i
fòrums municipals, que van jugar un paper fonamental en l'elaboració i aprovació
de les polítiques climàtiques. En la segona fase, l'acció adaptativa a les ciutats es
desenvolupa principalment a partir del coneixement sobre els riscos climàtics de
les localitats.
RCDA Vol. XII Núm. 1 (2021): 1 - 34 Mudanças climáticas…
3
RESUMEN: Las ciudades y las áreas urbanas son cada vez más reconocidas
como escenarios estratégicos para las acciones contra el cambio climático. Este
trabajo analiza cómo las ciudades brasileñas están respondiendo a los riesgos del
cambio climático en términos de estrategias de adaptación política. Se realizó una
encuesta de ciudades con políticas climáticas aprobadas y planes de adaptación a
los impactos del cambio climático publicados en Brasil. De estos datos se
extrajeron y analizaron las principales variables que impulsaron estas estrategias
climáticas, con especial atención a los agentes y arreglos institucionales. Los
resultados apuntan a dos fases de la acción climática para la adaptación en las
ciudades brasileñas: en la primera, se destaca el desempeño de las redes
transnacionales de municipios, que llevaron el tema climático a la agenda política
municipal e impulsaron la capacidad de gobernanza del cambio climático de los
gobiernos. Impulsaron la formación de comités y foros municipales, que jugaron un
papel fundamental en la elaboración y aprobación de las políticas climáticas. En la
segunda fase, la acción adaptativa en las ciudades se da principalmente a partir
del conocimiento sobre los riesgos climáticos en las localidades.
ABSTRACT: Cities and urban areas are increasingly recognized as strategic
arenas for climate change actions. This work analyzes how Brazilian cities are
responding to climate change risks in terms of adaptation policies. A survey was
conducted with cities that have approved adaptation policies and plans to the
impacts of climate change. Next, the main variables that drive these strategies
were extracted and analyzed, focusing on agents and institutional arrangements.
The results point to two phases of climate change adaptation actions in Brazilian
cities: in the first, the highlights are transnational municipal networks, which have
introduced the climate issue in the municipal political agenda and have fostered the
climate governance capacity of local governments. These networks have also
encouraged the formation of municipal climate committees and forums, which
played a key role in the elaboration and approval of climate policies. In the second
phase, adaptation actions in the cities take place mainly from the knowledge about
climate-related risks in these localities.

Para continuar leyendo

Solicita tu prueba

VLEX utiliza cookies de inicio de sesión para aportarte una mejor experiencia de navegación. Si haces click en 'Aceptar' o continúas navegando por esta web consideramos que aceptas nuestra política de cookies. ACEPTAR